Ervaringen en tips vanuit de dagelijkse praktijk

Nederland kent een hoog niveau van vakmanschap als het over hout en het verlijmen van hout gaat. Toch komt het voor dat lijmverbindingen niet optimaal zijn. Klanten zoeken dan contact met Frencken. Soms wordt de boosdoener snel gevonden en soms zijn er uitgebreidere testen of bezoeken op locaties nodig om de oplossing te vinden.

Frencken heeft uit deze contacten een aantal interessante oplossingen op een rij gezet. Het is zeker geen complete lijst van voorwaarden waaraan voldaan moet worden maar een greep uit de praktijk. In dit artikel worden tips voor het werken met PVAc-lijmen (witte houtlijmen) en PU-lijmen (bruislijmen) besproken.

Lijmkeuze
Elke toepassing vraagt om de juiste lijm. Op de etiketten en de Product Data Sheets staan weliswaar de meest voorkomende toepassingen opgesomd maar het is onmogelijk om voor elke combinatie van verbinding, materiaal en voor alle omstandigheden een sluitende opsomming te geven. Hier geldt het advies: beter vooraf overleggen met Frencken (0495-583500) dan achteraf de problemen oplossen.

 

Voorbereidingen

  • Vermelding houdbaarheid op verpakking

    Controleer de uiterste houdbaarheidsdatum van de lijm. De stabiliteit van de lijm is na deze periode niet meer gegarandeerd.

  • Hou bij het verlijmen van verschillende houtsoorten rekening met verschillen in de mate van krimp en zwelling van de betreffende houtsoorten. Bij grote verschillen kan beter de ConstruCol HV45 toegepast worden, dit is een lijm met enige elasticiteit.
  • Breng bij houtsoorten met een ‘dichte’ structuur (hoge volumieke massa) de lijm dun en tweezijdig aan om voldoende lijmoverdracht te garanderen.
  • Zorg voor een stofvrij oppervlak. Op stof kan je nu eenmaal niet lijmen. Wegvegen met een doek of borstel is niet de juiste manier. Dan worden stofdeeltjes juist in het materiaal gedrukt. Dit komt de hechting niet ten goede. De juiste remedie is om na schuren of schaven het stof af te blazen met een luchtpistool.

 

Afwijkende temperaturen en relatieve luchtvochtigheid
De open tijden en perstijden zoals vermeld op de Product Data Sheets zijn gebaseerd op ideale omstandigheden zoals een temperatuur van 20°C en een relatieve luchtvochtigheid van 65%. Deze situatie komt in de praktijk zelden voor. Bij een hoge temperatuur (zomer) heerst er een hoge luchtvochtigheid en bij een (zeer) lage temperatuur (winter) heerst er een (zeer) lage luchtvochtigheid.

PVAc-lijmen bestaan uit een deel vocht en een deel werkzame stof. Het vocht werkt als medium/transportmiddel van de lijm. De werkzame stof van deze lijmen migreren met het vocht in het hout en bouwt na fysisch drogen een verbinding met het hout op. Bij een lagere temperatuur en een hoge vochtigheidsgraad (omgeving en restvocht van het hout) gaat dit proces langzamer en bij hogere temperaturen en lage vochtigheidsgraad gaat het proces sneller.

C5 | Expresse | C30 | Construcol HV45

PU-lijmen werken anders. Deze lijmen gaan een chemische reactie aan met vocht en bouwen zo een verbinding met hout op. Bij een hogere vochtigheid (omgeving en restvocht van het hout) gaat het proces, in tegenstelling tot PVAc-lijmen, juist sneller. Een hoge vochtigheid van de omgeving en het hout verkort de open tijd aanzienlijk. Bij een zeer lage luchtvochtigheid (winter) kan er zelfs dermate weinig vocht in de omgeving aanwezig zijn dat de opbouw van hechting traag of zelfs niet op gang komt.

Met deze wetenschap kan men rekening houden met een afwijkende open tijd en klem-/perstijd. Het is altijd goed om onder afwijkende omstandigheden vooraf een proef te doen.

Restvochtpercentages van hout
De invloed van relatieve luchtvochtigheid geldt ook voor het restvochtpercentage van het hout. Ook hier reageren PVAc-lijmen en PU-lijmen verschillend.

PVAc-lijm zal bij een hoog restvochtpercentage het water niet snel aan het hout af kunnen geven en hardt daardoor niet of onvolledig uit.

PU-lijm reageert bij een hoog restvochtpercentage juist weer sneller. De open tijd én de klem-/perstijd wordt korter. Bij een laag restvochtpercentage worden deze tijden juist langer en kan dit zelfs betekenen dat er onvoldoende vocht aanwezig is om een opbouw van hechting tot stand te laten komen.

Passing
De passing van de verlijmde delen is mede bepalend voor welke lijm men kiest.

  • Construcol HV45: Direct een dichte verbinding, ook wanneer de passing niet optimaal is.

    Een PVAC-lijm heeft geen vullende werking. Deze lijm bouwt alleen een hechting op bij 100% passing en voldoende lang en hard genoeg klemmen of persen.

  • PU- lijmen hebben de naam door het opschuimen enigszins vullend te zijn en zijn daarmee een beter keuze in geval de passing niet 100% is. Dat is maar in beperkte mate waar. Afhankelijk van het type PU lijm kan plaatselijk een minder goede passing van 0.2mm (Expresse/Tix/C5) tot 0.5mm (C30) overbrugd worden. Bedenk dat op de minder passende delen een beperkte verbinding opgebouwd wordt. Ook voor PU-lijmen geldt de eindsterkte afhankelijk is van de passing.
  • Als de passing niet goed is kiest men beter voor een vullend lijm zoals de ConstruCol HV45.

Hoeveelheid lijm
Op de Product Data Sheets staat aangegeven wat het lijmverbruik is. In geval er te weinig lijm is aangebracht kan er in geen enkel geval een goede verbinding opgebouwd worden. Als er teveel lijm aangebracht is wordt deze doorgaans uit de verbinding geperst maar als dit niet mogelijk is zal de pers-/klemtijd substantieel verlengd moeten worden voordat de PVAC-lijmen hun vocht kwijt zijn of PU-lijmen uitgereageerd zijn.

Klemmen en persen
Gebruik lijmklemmen op de juiste manier.

Na het verlijmen
Zowel PVAC-lijmen als PU-lijmen zijn uitvoerig getest en gecertificeerd als buitenbestendig tegen vocht, UV etc. Deze testen gaan in alle gevallen uit van behandeld/afgewerkt hout. Als de verlijmde delen niet afgewerkt zijn gelden de zekerheden niet. Dat heeft overigens niet in eerste plaats te maken met de lijmverbinding maar meer met het werken (uitzetten) van het hout waardoor een extreme belasting op de lijmverbinding ontstaat.

VOORKOM FALEN VAN VERLIJMDE HOUTVERBINDINGEN
Uiteraard kunt u altijd contact opnemen met Frencken indien u nog vragen heeft.

Recent Posts
Contact met Frencken

Heeft u vragen? Wij helpen u graag verder. Vul onderstaande gegevens in dan nemen wij zo spoedig mogelijk contact met u op.

Niet leesbaar? Verander tekst. captcha txt

Typ uw zoektermen in. Druk op enter om te zoeken